شیر یا ولو (valve) وسیله‌ای است که جریان یک سیال گاز، مایع، جامدات با رفتار شبیه به مایع و لجن را تنظیم (regulate)، هدایت (direct) و یا کنترل می‌کند. ولوها اصولا جزو اتصالات لوله (pipe) هستند ولی معمولا در یک دسته‌بندی جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرند. در یک ولو باز، سیال از یک فشار بالاتر به فشار پایین‌تر جریان می‌یابد.
ولوها می‌توانند به صورت دستی به وسیله یک دسته، اهرم، پدال و یا فلکه و یا به صورت اتوماتیک و در اثر تغییر در فشار، دما و یا جریان کار کنند. این تغییرات ممکن است بر یک دیافراگم یا یک پیستون عمل کنند که به نوبه خود ولو را فعال می‌کنند، نمونه این نوع شیر، شیرهای ایمنی (safety valves) هستند که معمولا در سیستم‌های آب گرم یا بویلرها (boilers) قرار دارند.
سیستم‌های کنترل پیچیده‌تری که از ولو استفاده می‌کنند، نیاز به کنترل اتوماتیک بر اساس ورودی‌های خارجی به وسیله یک محرک یا اکچویتور (actuator) دارند؛ همانند تنظیم جریان متغیر در یک لوله بر روی یک میزان مشخص. اکچویتور شیر را بر اساس ورودی و تنظیم که بر روی آن انجام شده است تحریک می‌کند و به شیر مکان مناسبی می‌دهد که این کار امکان اعمال کنترل برای نیازهای مختلف را فراهم می‌کند.
